Μετάνοια
Η λέξη μετάνοια, προέρχεται από δύο λέξεις από τις οποίες η μία είναι το "μετά" (όπου έχει την έννοια του "μεταστρέφω"), και η άλλη είναι το "νοώ" (από τη λέξη "νου"). Όταν λοιπόν συνδέσουμε αυτές τις δύο λέξεις, έχουμε το εξής αποτέλεσμα: μετανοώ = μεταστρέφω νου. Δηλαδή στην προκειμένη περίπτωση του ευαγγελίου, σημαίνει ότι μεταστρέφω το νου μου προς το θέλημα του Θεού. Πράγμα που σημαίνει ταυτόχρονα ότι, αλλάζω τις σκέψεις μου από το κακό στο καλό, δηλ. μετανιώνω για τις κακές πράξεις και αλλάζω πορεία προς πράξεις καλές.
Ο Ιωάννης ήταν εκείνος ο οποίος κήρυξε, όπως βλέπουμε στο ευαγγέλιο, πρώτος τη μετάνοια. μετανοείτε· διότι πλησίασε η βασιλεία των ουρανών, είπε. Δηλ. αλλάξτε πορεία στο νου σας, διότι η βασιλεία των ουρανών έφτασε κοντά σε σας και πρέπει να ανασκουμπωθείτε και να μεταστραφείτε για να μπείτε σ᾿ αυτήν. Τη μετάνοια βέβαια, την κήρυξε και ο ίδιος ο Κύριος, που είπε ακριβώς τον ίδιο λόγο, σύμφωνα με το ευαγγέλιο που διαβάζουμε.
Εξομολόγηση
Η εξομολόγηση έπεται της μετανοίας, διότι πρώτα κάνουμε κάτι με το νου, και έπειτα το ξεστομίζουμε. Πρώτα το συλλογιζόμαστε και έπειτα το πράττουμε. Η λέξη εξομολογώ προέρχεται και αυτή από δύο λέξεις, ή καλύτερα από τρεις λέξεις· από την οποία λέξη αυτή, η μία είναι η πρόθεση "εξ" ("έξω" στην προκειμένη περίπτωση), και η άλλη είναι το ρήμα "ομολογώ" (ομού λογάω· λέω τα ίδια, συμφωνώ). Δηλ. στην προκειμένη περίπτωση: "βγάζω έξω τα ίδια", δηλαδή αυτά που έχω μέσα. Βγάζω έξω αυτά που έχω μέσα όπως αυτά ακριβώς είναι, "εξομολογώ". Και επειδή είναι στην παθητική φωνή το ρήμα που χρησιμοποιούμε, άρα "εξομολογούμαι", δηλ. παθητική φωνή σημαίνει ότι γίνεται με παθητική έννοια. Δηλ. γίνεται μέσα μας μία διεργασία αισθημάτων, όπου και νιώθουμε αυτή την ενέργεια να γίνεται μέσα μας. Βρισκόμαστε δηλ. σε παθητική ενέργεια.
Όταν λοιπόν είμαστε υπό αυτή τη διεργασία αισθημάτων που γίνονται μέσα μας, νιώθουμε μία μετ᾿ εμποδίων εξιστόρηση διότι εξομολογούμε τις αμαρτίες μας σε έναν άλλο, και εκείνη την ώρα νιώθουμε συνάμα και μία ανακούφιση και απελευθέρωση η οποία επιτυγχάνεται κατά τρόπο μυστηριώδη, διότι είναι μυστήριο αυτό που συμβαίνει εκείνη την ώρα μέσα μας. Ό,τι λέγεται μυστήριο, εννοείται κάτι το ασύλληπτο στον ανθρώπινο νου. Έτσι λοιπόν, εξομολογούμαι θα πει "βγάζω τα εντός μου όπως τα έχω στο νου μου με μία διεργασία αισθημάτων μέσα μου", μέσα από μία εξιστόρηση, προς ανακούφιση και απελευθέρωση.
Εξομολείσθε προς αλλήλους τα πταίσματα υμών, λέει το ευαγγέλιο.